Great photography is about Depth of Feeling, not Depth of Field - Peter Adams
Een van de belangrijkste elementen van fotografie is het gebruik van scherptediepte, ook wel bekend als 'depth of field (DoF)'. Dit concept verwijst naar het deel van de foto dat scherp is, vanaf de voorgrond tot aan de achtergrond. In deze blog ga ik dieper in op wat scherptediepte is en hoe je het kunt gebruiken om je foto's naar een hoger niveau te tillen.
Ter inleiding bovenstaande foto is gemaakt met de Sony FE 90mm f/2.8 Macro G OSS en geeft een mooi beeld van de (zeer beperkte) scherptediepte.
Wat is scherptediepte?
Scherptediepte verwijst naar het gedeelte van de foto dat scherp is, vanaf de voorgrond tot aan de achtergrond. Bij een kleine scherptediepte is alleen het onderwerp scherp en is de voor- achtergrond wazig. Bij een grote scherptediepte is alles scherp, van voor- tot achtergrond.
De scherptediepte wordt bepaald door verschillende technische aspecten:
- Diafragma
Het diafragma is de opening in de lens die het licht doorlaat. Hoe groter de opening, hoe kleiner de scherptediepte. Dit betekent dat als u een groter diafragma gebruikt (een klein f-getal zoals f/1.8), het onderwerp scherp zal zijn en de achtergrond onscherp. Als u een kleiner diafragma gebruikt (een groot f-getal zoals f/22), zal de scherptediepte groter zijn en zal de achtergrond ook scherper zijn.
- Brandpuntsafstand
Hoe langer de brandpuntsafstand van de lens, hoe kleiner de scherptediepte. Dit betekent dat als u een telelens gebruikt, het onderwerp scherp zal zijn en de achtergrond onscherp zal zijn.
- Afstand tot onderwerp
Hoe dichter het onderwerp bij de camera staat, hoe kleiner de scherptediepte zal zijn. Dit betekent dat als je een close-up van een onderwerp maakt, de scherptediepte kleiner zal zijn dan wanneer je een foto maakt van hetzelfde onderwerp van een afstand.
Dit is goed zichtbaar op de foto van de kever, heel dichtbij genomen (< 0,5 meter)en dus een kleine scherptediepte.
- Sensorformaat
Het formaat van de beeldsensor in de camera heeft invloed op de scherptediepte. Bij kleinere sensorformaten, zoals bij compactcamera's of smartphones, is de scherptediepte groter dan bij grotere sensorformaten, zoals bij full-frame camera's.
Dit aspect is voor mij ook de reden om weer met full-frame camera's te gaan fotograferen. Spelen met de scherptediepte is voor mij één van de leukste aspecten van fotografie.
Samenvattend:
- Hoe groter de brandpuntsafstand, hoe kleiner de scherptediepte
- Hoe kleiner het diafragma (dus hoe hoger F-getal), hoe groter de scherptediepte
- Hoe kleiner het opnameformaat (denk aan compact digitale camera's), hoe groter de scherptediepte
In verschillende soorten fotografie kan scherptediepte op verschillende manieren worden gebruikt om een beoogd visuele impact van een foto te bereiken. Hieronder worden de toepassingen van scherptediepte besproken in vier veelvoorkomende soorten fotografie: landschap, portret, actie en macro.
- Landschapsfotografie
In landschapsfotografie is het vaak de bedoeling om de hele scène scherp te houden, van de voorgrond tot de achtergrond. Hierbij kan een kleine diafragma-opening, zoals f/16 of f/22, helpen. Dit zorgt voor een grote scherptediepte, waardoor alles in de foto scherp is. - Portretfotografie
Bij portretfotografie is het vaak de bedoeling om de aandacht van de kijker te richten op het onderwerp, terwijl de achtergrond onscherp wordt gehouden. Dit kan worden bereikt door een groot diafragma-opening, zoals f/1.8 of f/2.8, te gebruiken om een kleine scherptediepte te creëren. Door de focus op het onderwerp te leggen en de achtergrond onscherp te houden, wordt de aandacht van de kijker gericht op het onderwerp. Dit kan vooral nuttig zijn bij het fotograferen van individuen, waarbij de nadruk ligt op hun gezicht en uitdrukkingen.
- Actiefotografie
Bij actiefotografie is het vaak de bedoeling om de beweging vast te leggen en toch het onderwerp scherp te houden. Hierbij kan een snelle sluitertijd en een groot diafragma-opening helpen. Door een snelle sluitertijd te gebruiken, wordt de beweging bevroren en met een groot diafragma-opening wordt een kleine scherptediepte gecreëerd, waarbij het onderwerp scherp blijft.
Bij actiefotografie is de scherptediepte of de beperktheid daarvan, een consequentie van andere, noodzakelijke instellingen, m ondanks de beweging een scherpe foto te krijgen. - Macrofotografie
In macrofotografie is het vaak de bedoeling om de kleinste details van het onderwerp vast te leggen. Zoals hierboven al uitgelegd is de scherptediepte klein als de afstand tot het onderwerp klein is. Dit is in de macrofotografie natuurlijk in extreme het geval. Een kleine diafragma-opening, zoals f/16 of f/22, kan dan helpen om een grote scherptediepte te creëren. Bij macrofotografie kan het ook nuttig zijn om handmatig scherp te stellen om precies het juiste deel van het onderwerp scherp te houden.
Om het probleem van een extreem kleine scherptediepte op te lossen kan gebruik worden gemaakt van fotostacking. In een andere blog leg ik daar alles over uit.